เว็บไซต์ศาลปกครอง ได้เผยแพร่ คำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีที่นายเนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กับพวกรวม 8 คน ยื่นฟ้องจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, อธิการบดีและคณะกรรมการพิจารณาเรื่องร้องทุกข์ของนิสิต ขอให้เพิกถอนคำสั่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยที่ลงโทษตัดคะแนนความประพฤตินิสิตฯ และคำสั่งที่ให้สมาชิกสภานิสิตสามัญพ้นจากตำแหน่ง
ในคำพิพากษาความยาว 41 หน้า สรุปใจความสำคัญได้ว่า ผู้ฟ้องถูกรองอธิการบดีที่ปฏิบัติหน้าที่แทนอธิการบดี ลงโทษตัดคะแนนความประพฤติ 25 คะแนน เนื่องจากเดินออกจากพิธีถวายสัตย์ปฏิญานและถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระปิยมหาราชและสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้าของนิสิตใหม่ และมีคำสั่งให้พ้นจากตำแหน่งสมาชิกสภานิสิตสามัญ เนื่องจากระเบียบกำหนดว่าต้องเป็นนิสิตที่ไม่เคยถูกตัดคะนนความประพฤติสะสม 20 คะแนนขึ้นไป แม้ต่อมาจะมีการแก้ไขตัดคะแนนเหลือคนละ 20 คะแนน แต่ผู้ฟ้องเห็นว่า เป็นคำสั่งทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย และการตัดคะแนน 20 คะแนน ไม่เหมาะสมกับความผิดวินัยเพราะเทียบเท่าความผิดฐานลักทรัพย์หรือทำลายทรัพย์สินของมหาวิทยาลัยซึ่งเป้นความผิดวินัยรุนแรง
ผู้ฟ้องขอให้ศาลเพิกถอนคำสั่งฯ และชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้ฟ้องทั้งแปดคนละ 10,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี
ขณะที่ผู้ถูกฟ้องยืนยันว่าได้ปฏิบัติตามขั้นตอนและกฎระเบียบ โดยพิจารณาว่า พฤติกรรมของผู้ฟ้องคดีทั้ง 8 มีเจตนาเตรียมการไว้ล่วงหน้าที่จะทำความเคารพในพิธีที่แตกต่างผิดไปจากวิถีปฏิบัติ…เป็นการกระทำที่แสดงถึงความขัดแย้งต่อประเพณีวัฒนธรรมของมหาวิทยาลัย เป็นมูลเหตุให้เกิดความขัดแย้ง แตกความสามัคคี และไม่ได้ประพฤติตนเป็นแบบอย่างอันดีในฐานะตัวแทนสภานิสิตฯ
ศาลปกครองกลาง ได้กำหนดประเด็นวินิจฉัย 4 ประเด็น สรุปได้ว่า
- การกระทำของผู้ฟ้องทั้ง 8 เดินออกจากแถวไปโค้งคำนับทำความเคารพเกิดขึ้นหลังเสร็จสิ้นพิธีการ…แม้จะไม่ได้ก่อให้เกิดความวุ่นวาย แต่เป็นการกระทำที่ไม่รักษาไว้ซึ่งความสามัคคี ระเบียบเรียบร้อย แต่เป็นพิธีการที่ปฏิบัติสืบกันมา โดยไม่มีกฎระเบียบข้อบังคับ จึงไม่เป็นการกระทำความผิดตามวินัยนิสิต การมีคำสั่งให้ตัดคะแนนความประพฤติจึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย
- จากการวินิจฉัยว่าคำสั่งลงโทษตัดคะแนนความประพฤติไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงไม่อาจอาศัยข้อเท็จจริงฯ มาเป็นเหตุในการออกคำสั่งให้พ้นจากตำแหน่งสมาชิกสภานิติสามัญได้
- คำสั่งแก้ไขการลงโทษตัดคะแนนความประพฤติจาก 25 คะแนนเป็น 20 คะแนน เมื่อศาลวินิจฉัยในประเด็นที่หนึ่งแล้ว จึงเป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย
- ผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสามต้องรับผิดชอบชดใช้ค่าสินไหมทดแทนหรือไม่ พิจารณาแล้ว การดำเนินการทางวินัยกับผู้ฟ้องคดีทั้ง 8 เป็นไปตามอำนาจหน้าที่ ไม่ใช่การจงใจกลั่นแกล้งให้ต้องถูกลงโทษทางวินัยนิสิตหนักกว่าที่กฎหมายกำหนดและไม่ใช่การประมาทเลินเล่อ จึงไม่เป็นการละเมิดและไม่ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
ศาลได้มีคำพิพากษาเพิกถอนคำสั่ง เรื่องการตัดคะแนนความประพฤติเฉพาะส่วน (ทำให้เหลือตัดคะแนน 10 คะแนน) และเพิกถอนคำสั่งที่ให้สมาชิกสภานิติสามัญพ้นจากตำแหน่ง โดยให้มีผลย้อนหลังไปถึงวันที่มีคำสั่ง
