การประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภาโลก (IPU) สมัยที่ 151 ที่กรุงเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ บันทึกความสำเร็จครั้งประวัติศาสตร์ของรัฐสภาไทย เมื่อร่างข้อมติเรื่อง “การต่อต้านอาชญากรรมองค์กรข้ามชาติ อาชญากรรมไซเบอร์ และภัยคุกคามแบบผสมผสานต่อประชาธิปไตย” ที่ไทยร่วมเสนอกับประเทศพันธมิตร ชนะคะแนนโหวตเหนือกว่า 2 ใน 3 จนได้รับการบรรจุเป็น “วาระเร่งด่วน” เพียงวาระเดียวของปีนี้
การแข่งขันในครั้งนี้มีร่างข้อมติเข้าชิงทั้งหมด 2 ฉบับ ได้แก่
1. ร่างข้อมติมาดากัสการ์ – เสนอโดยแอฟริกาใต้ในนามกลุ่มแอฟริกา เรียกร้องความร่วมมือระดับโลกเพื่อจัดการวิกฤตการณ์การเมืองและมนุษยธรรมในมาดากัสการ์หลังเกิดการรัฐประหาร
- ได้คะแนน: 743 เห็นด้วย, 158 ไม่เห็นด้วย
2. ร่างข้อมติของไทยและพันธมิตร – เสนอโดยไทย อาร์เจนตินา ชิลี โปแลนด์ และสวีเดน เน้นการปราบปรามอาชญากรรมองค์กร สแกมเมอร์ และภัยคุกคามรูปแบบใหม่
- ได้คะแนน: 850 เห็นด้วย, 200 ไม่เห็นด้วย (เกินเกณฑ์ 2 ใน 3 ที่ต้องการ 601 คะแนน)
- จุดเปลี่ยนสู่ชัยชนะ: ขยายขอบเขตตอบโจทย์ทุกภูมิภาค
นายรังสิมันต์ โรม สส.แบบบัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน ผู้นำเสนอร่างข้อมติต่อที่ประชุมใหญ่ เปิดเผยว่า เดิมไทยมุ่งเน้นเพียงปัญหาสแกมเมอร์และอาชญากรรมไซเบอร์ แต่หลังเจรจากับประเทศพันธมิตร พบว่ากลุ่มละตินอเมริกาและยุโรปต้องการผลักดันประเด็นอาชญากรรมองค์กรและยาเสพติด
ทีมไทยจึงปรับกลยุทธ์รวมประเด็นทั้ง 3 ทวีปเข้าด้วยกัน โดยได้รับการสนับสนุนสำคัญจากออสเตรเลีย โปแลนด์ และสวีเดน ที่ช่วยเชื่อมโยงไทยกับกลุ่มประเทศยุโรปซึ่งมีคะแนนโหวตสูงที่สุด
สส.รังสิมันต์ ระบุในสุนทรพจน์ว่า ศูนย์หลอกลวงทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทำให้ผู้คนนับแสนถูกหลอกลวง ถูกกักขัง และถูกละเมิดศักดิ์ศรี สร้างความเสียหายกว่า 15,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ พร้อมเตือนว่า “ถ้าเรานิ่งเฉย องค์กรอาชญากรรมนี้จะขยายตัวต่อไป”
การลงคะแนนในครั้งนี้มีความซับซ้อนสูง เนื่องจาก:
- แต่ละประเทศมีคะแนนไม่เท่ากัน คำนวณจากจำนวนประชากร (ไทย 18 เสียง, จีน-อินเดีย 23 เสียง, กัมพูชา 13 เสียง, รัสเซีย 20 เสียง)
- แต่ละประเทศสามารถแบ่งคะแนนให้ร่างข้อมติต่างๆ ได้ตามต้องการ
- ต้องได้คะแนนเกิน 2 ใน 3 จึงจะผ่าน มิฉะนั้นปีนั้นจะไม่มีวาระเร่งด่วนเลย
ผู้แทนรัสเซียลุกขึ้นคัดค้านว่าข้อเสนอไทยไม่สอดคล้องกับข้อบังคับ เพราะได้รับเอกสารเพียง 3-4 ชั่วโมงก่อนประชุม ทั้งที่ควรได้รับก่อน 48 ชั่วโมง และยืนยันว่าคัดค้าน “ขั้นตอน” ไม่ใช่เนื้อหา
อย่างไรก็ตาม ประธานที่ประชุมและเลขาธิการ IPU ชี้แจงว่า คณะกรรมการบริหาร IPU ได้พิจารณาแล้วเห็นว่าข้อเสนอของไทยเป็นวาระเร่งด่วนที่ชอบด้วยระเบียบ จึงให้ดำเนินการโหวตต่อไป
ด้าน นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา ในฐานะหัวหน้าคณะผู้แทนรัฐสภาไทย เปิดเผยข้อมูลน่าสนใจว่า กัมพูชาแสดงท่าทีสนับสนุนไทยในการประชุมนอกรอบกลุ่มอาเซียน+3 และยังเสนอตัวเป็นผู้ร่วมยกร่างหากข้อมติผ่าน
แต่เมื่อถึงเวลาลงมติจริง กัมพูชากลับไม่เข้าร่วมประชุมและไม่ยอมลงคะแนน
นายวันมูหะมัดนอร์ วิเคราะห์ว่า กัมพูชาคงไม่อยากให้ข้อมตินี้ผ่าน เพราะถ้าอยากให้ผ่านก็ต้องเข้าร่วมประชุม เมื่อญัตตินี้เข้าสู่เวที IPU จะทำให้กัมพูชาถูกเพ่งเล็งจากหลายประเทศ เพราะเป็นที่รู้กันดีว่าเป็นแหล่งของขบวนการผิดกฎหมายทั้งสแกมเมอร์และคอลเซ็นเตอร์จำนวนมาก
สส.รังสิมันต์ เสริมว่า “เป็นเรื่องน่าเสียดาย เพราะการทำงานเรื่องสแกมเมอร์จำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากทุกประเทศ”
หลังชนะโหวต ขั้นตอนต่อไปคือการตั้งคณะกรรมาธิการยกร่าง 11 ประเทศ โดยไทยได้รับเลือกเป็นหนึ่งในนั้น เพื่อพัฒนาร่างข้อมติให้สมบูรณ์และนำเสนอต่อที่ประชุมใหญ่ IPU ในวันสุดท้าย
เมื่อได้รับการรับรอง ข้อมติจะถูกส่งต่อไปยังรัฐสภาและองค์กรที่เกี่ยวข้องทั่วโลกเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติจริง