เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2564 ในหลายพื้นที่ได้ร่วมกันจัดกิจกรรมรณรงค์เนื่องในวันหยุดเขื่อนโลก (International Day of Actions for Rivers, against Dams) โดยเฉพาะชุมชนริมแม่น้ำสายหลักของภูมิภาคคือแม่น้ำโขงและสาละวิน โดยที่พรมแดนไทย-ลาว บริเวณคอนผีหลง อ.เชียงของ จ.เชียงราย กลุ่มรักษ์เชียงของ และเครือข่ายประชาชนไทย 8 จังหวัดลุ่มน้ำโขง ได้ชูป้ายภาษาไทย จีน และอังกฤษ ซึ่งมีเนื้อหาโดยรวมให้คืนธรรมชาติให้แก่แม่น้ำโขง ซึ่งถูกควบคุมโดยเขื่อนมาตลอดกว่า 20 ปี

นาย นิวัฒน์ ร้อยแก้ว หรือครูตี๋ ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของ และผู้ร่วมก่อตั้งสภาประชาชนลุ่มน้ำโขง กล่าวว่าภายใต้สถานการณ์ปัจจุบันเห็นว่าผลกระทบจากเขื่อนรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ โดยในจีน 11 เขื่อนกั้นแม่น้ำโขงสร้างปัญหาให้คนท้ายน้ำ ซ้ำร้ายยังมีเขื่อนเพิ่มขึ้นในแม่น้ำโขงตอนล่าง เกิดผลกระทบรุนแรงจนนักวิชาการหลายฝ่ายเห็นพ้องกันว่า แม่น้ำโขงเป็นกลายเป็นสีคราม ใส ระดับน้ำขึ้นลงไม่ปกติ เกิดจากเขื่อน ดังนั้นเมื่อเรารู้แล้วว่าเขื่อนเป็นอันตรายต่อแม่น้ำโขง รัฐบาลซึ่งมีตัวแทนอยู่ในกลไกสร้างความสมดุลแม่น้ำโขงต้องขับเคลื่อนให้ชัดเจน

นาย นิวัฒน์ กล่าวว่า ที่เราอยากเห็นคือควรแก้ไขปัญหาให้ตรงจุดและแก้ที่ต้นเหตุของปัญหา ถ้าเราไม่ช่วยกันจริงจัง เรื่องเขื่อนก็ถูกลดปัญหา ดังนั้นภาครัฐควรยกระดับให้ถูกจุด เช่น การแก้ไขให้มีการปล่อยน้ำให้ถูกต้องตามฤดูกาลเพื่อบรรเทาปัญหาเพื่อให้ธรรมชาติอยู่ได้ โดยรัฐต้องหยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาพูดคุยกับเจ้าของเขื่อนให้ชัดเจน หากปล่อยให้สถานการณ์ย่ำแย่ไปเรื่อยก็แก้ไม่ตรงจุด ควรมีข้อตกลงให้ชัดเจนในการปล่อยน้ำ ที่ผ่านมาไม่เคยมีการหารือกันจริงจัง ทำให้กลายเป็นปัญหามาโดยตลอด

“โลกนี้ทั้งใบไปดูซิ แต่ละแม่น้ำใหญ่ๆ มีเขื่อนกั้นเกือบหมดแล้ว กลายเป็นความรุนแรงจากผลกระทบ ในวันหยุดเขื่อนนี้ เราจึงต้องการให้แม่น้ำโขงต้องได้รับการแก้ไข ฟื้นฟู ถ้าเราเข้าใจธรรมชาติของแม่น้ำ ต้องหยุดสร้างเขื่อนได้แล้ว เช่น ในแม่น้ำสาละวิน ตอนนี้ยังไม่มีเขื่อนก็ไม่ควรเกิดเขื่อนอีกแล้ว เพราะถ้าเกิดอีก ภูมิภาคนี้ตายแน่ สถานการณ์เปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศโลกจะรุนแรงยิ่งเพราะแม่น้ำทั้งสองสายเป็นแม่น้ำที่สำคัญมากของภูมิภาค ในวันหยุดเขื่อน เราอยากให้คนทั้งโลกเข้าใจว่าเขื่อนต้องหยุด ไม่งั้นถึงกาลหายนะ” ครูตี๋ กล่าว

ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของกล่าวอีกว่า อยากเสนอว่า 1.เขื่อนที่มีอยู่ต้องถูกจัดการให้ลดผลกระทบต่อแม่น้ำมากที่สุด อันไหนใช้งานไม่ได้ก็เอาออก หรือแก้ไขการบริหารจัดการให้สอดคล้องกับระบบนิเวศและฤดูกาล 2.เขื่อนไม่สมควรสร้างเพิ่มขึ้นอีก เพราะหากแม่น้ำไหลเป็นไปตามฤดูกาล ระบบนิเวศก็จะกลับคืนมา ความอุดมสมบูรณ์ก็จะกลับมา

“เมื่อก่อนตอนผมเด็กๆ คิดว่าปลาแม่น้ำโขงไม่มีวันหมดเพราะเยอะไปหมด แต่ตอนนี้ปลาหายไปหมด เราเห็นผลที่เกิดจากเขื่อน เป็นการทำลายแบบเหลือเชื่อ เขากักน้ำทั้งสายจนฤดูน้ำหลากหายไป เมื่อก่อนทุกๆ ปีต้องมีน้ำโขงไหลเอ่อเข้าแม่น้ำสาขา ระดับน้ำทรงอยู่ระยะหนึ่ง ทำให้ปลาเข้าไปวางไข่ในพื้นที่ชุ่มน้ำ แต่เมื่อเขากักน้ำไว้ ทำให้ไม่มีน้ำเอ่อ ทุกอย่างเลยหมดสิ้น เพราะระบบนิเวศถูกทำลาย” นาย นิวัฒน์ กล่าว

นอกจากที่อำเภอเชียงของ ในแม่น้ำโขงยังมีการจัดกิจกรรมอีก 2 จุด คือ จ.นครพนม และ อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี โดยกลุ่มคนฮักน้ำของ จัดกิจกรรมค่ายศิลปะและธรรมชาติให้แก่เยาวชนในพื้นที่ รวมประมาณ 30 คน มีการวาดรูป ทำงานศิลปะ และเรียนรู้ความสำคัญของแม่น้ำโขง ซึ่งเด็กๆ ได้นั่งเรือไปนอนค้างริมแม่น้ำโขง และมีผู้ใหญ่เล่าเรื่องราวแม่น้ำโขง ปลาบึก และวิถีที่สั่งสมมาหายชั่วอายุคน จากนั้นตอนเช้าได้ล่องเรือไปยังเก้าพันโบก

น.ส. คำปิ่น อักษร ผู้ประสานงานกลุ่มคนฮักน้ำของ กล่าวว่าได้เลือกพื้นที่เก้าพันโบกเป็นสถานที่จัดกิจกรรมและประกาศเจตนารมณ์ปกป้องแม่น้ำโขง เนื่องจากเมื่อเร็วๆ นี้ทราบว่ามีการเข้ามาขุดเจาะหินบริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขง ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับโครงการก่อสร้างเขื่อนบ้านกุ่ม บนพรมแดนไทย-ลาว ซึ่งชาวบ้านและนักอนุรักษ์ได้คัดค้านมาโดยตลอดเนื่องจากผลกระทบจะรุนแรงและกว้างขวาง สิ่งจำเป็นที่ต้องเรียกร้อง คือ ขอหลักประชาธิปไตยให้แก่แม่น้ำโขง ต้องมีส่วนร่วมของประชาชน โดยเฉพาะชุมชนริมโขง และเยาวชน โดยไม่มีเส้นพรมแดนมาปิดกั้น

ขณะที่ลุ่มน้ำสาละวิน องค์กรชุมชนและชาวบ้านได้ร่วมกันจัดกิจกรรมเช่นเดียวกัน ทั้งฝั่งไทยและพม่า โดยฝั่งไทย ที่บ้านสบเงา อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน มีการรวมตัวของชาวบ้าน จากพื้นที่ป่ารอยต่อ 3 จังหวัดภาคเหนือ คือ อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ อ.ท่าสองยาง จ.ตาก และ อ.สบเมย อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน ร่วมพิธีกรรมบวชป่าและสืบชาตาแม่น้ำยวม-เงา เพื่อแสดงจุดยืนคัดค้านโครงการสร้างเขื่อน-ผันน้ำยวมสู่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา ซึ่งขณะนี้โครงการอยู่ในการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการ (กมธ.) จัดการลุ่มน้ำทั้งระบบ ซึ่งมี ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า เป็นประธานคณะกรรมาธิการ

ส่วนฝั่งลุ่มน้ำสาละวิน ในรัฐกะเหรี่ยง พม่า ตรงข้าม อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน มีการรวมตัวของชาวกะเหรี่ยงกว่า 1,000 คน ผู้เข้าร่วมกิจกรรมรณรงค์ไม่เอาเขื่อน ต่างแต่ชุดกะเหรี่ยง มีการอ่านแถลงการณ์แสดงจุดยืนปกป้องแม่น้ำสาละวิน โดยยืนยันว่าประชาชนสามารถร่วมอนุรักษ์แม่น้ำได้ โดยมีอุทยานสันติภาพสาละวิน เป็นรูปแบบในการร่วมสร้างประชาธิปไตยในการจัดการทรัพยากร

พบ ‘ปลาบึก’ 6 ตัวในแม่น้ำโขง นักอนุรักษ์เร่งติดตามและปกป้องสายพันธุ์ใกล้สูญพันธุ์”

สุดน่าทึ่ง…!! ศิลปินอังกฤษรังสรรค์ “ศิลปะแลนด์อาร์ต” เรียงหินจากแม่น้ำโขง จนกลายเป็นไวรัลทั่วโลก

ทำได้…!! ว่ายข้ามแม่น้ำโขงถึงฝั่งลาวแล้ว ในโครงการ OneMan And The River หนึ่งคนว่ายหลายคนให้

ฮือฮา!! หนุ่มจับพญานาคมือเปล่ากลางโขง สักการะพระธาตุดังเผยเรื่องแปลก?

วิกฤตแม่น้ำโขง! เสนอรัฐทำข้อตกลงให้ปล่อยน้ำตามฤดูกาล วอนหยุดสร้างเขื่อนเพิ่ม

สาวร่ำไห้ใจสลาย แฟนหนุ่มทำเบ็ดตกเรือ ว่ายไปเก็บ จมหายกลางแม่น้ำโขง

หาดทรายโผล่กลางน้ำโขง ผิดช่วงฤดูกาลมาผิดธรรมชาติ ชาวบ้านเชื่อส่อแววแล้งวิกฤติ

วิกฤตหนักในรอบ 10 ปี ระดับน้ำในแม่น้ำโขงลดลงและแห้งเร็วกว่าปกติ

แม่น้ำโขงล้นตลิ่ง นครพนม น้ำท่วมหนักเกือบทั้งจังหวัด

น้ำทะลัก! นครพนมริมแม่โขงอ่วม ท่วมนาข้าวกว่า 3 พันไร่

ถึงขั้นวิกฤต!! แม่น้ำโขงน้ำล้นตลิ่ง เตรียมรับมือน้ำอีกระลอก

สถานการณ์น้ำโขงวิกฤติ! ประกาศ 7 อำเภอ ประสบภัยพิบัติ