กวนอูมีความเชี่ยวชาญและเก่งกาจวิทยายุทธ จงรักภักดี กตัญญูรู้คุณ มีคุณธรรมและซื่อสัตย์เป็นเลิศ ในวัยหนุ่มฉกรรจ์กวนอูได้พลั้งมือฆ่าปลัดอำเภอและน้าชายตายจนต้องหลบหนีการจับกุม
และพบกับเล่าปี่และเตียวหุยจนร่วมสาบานตนเป็นพี่น้องกันในสวนท้อ ร่วมทำศึกกับเล่าปี่มาโดยตลอด เป็นหนึ่งในห้าทหารเสือของเล่าปี่ ครองเกงจิ๋วร่วมกับกวนเป๋งบุตรบุญธรรมและจิวฉอง ภายหลังถูก
แผนกลยุทธ์ปิดฟ้าข้ามทะเลของลกซุนและลิบองจนเสียเมืองเกงจิ๋ว กวนอูคับแค้นใจที่พลาดท่าเสียทีลกซุนและลิบองจึงนำทัพไปตีเกงจิ๋วเพื่อแย่งชิงคืน แต่ถูกจูเหียนและพัวเจี้ยงจับได้พร้อมกวนเป๋งที่เขาเจาสัน
และถูกประหารในปี พ.ศ. 762 รวมอายุได้ 58 ปี
มีหลายครั้งที่มีคนถามว่า ชอบสามก๊ก ที่ที “เทพเจ้ากวนอู” น่ะหรือ เราก็งงนิด ๆ ไม่รู้จะตอบอย่างไร เพราะถ้าตอบต้องตอบยาวให้คนที่ถามได้เข้าใจ
สามก๊กคือเรื่องราวประวัติศาสตร์จีนปลายราชวงศ์ฮั่น เเละสมัยสามก๊ก ที่ถูกทำมาเขียนเป็นวรรณกรรม 三国演义 ซานกว๋อเหยี่ยนยี่ วรรณกรรมชื่อดังของโลก ตัวละครในวรรณกรรมหลายคนก็คือบุคคลในประวัติศาสตร์
ที่เกิดมาแล้วดับสูญเหมือนคนทั่วไปแล้ว “เทพเจ้ากวนอู” คือใคร เป็นเทพเจ้าจริงหรือ เป็นเทพเจ้าได้อย่างไรทำไมมีศาลอยู่มากมายทั่วทุกมุมโลก
กวนอูคือบุคคลในประวัติศาสตร์จีนสมัยสามก๊กคนหนึ่ง เป็นขุนศึกของเล่าปี่แห่งจ๊กก๊ก (蜀สู่) ซึ่งในวรรณกรรมเขาคือขุนพลผู้เป็นน้องร่วมสาบานของเล่าปี่ที่มีความซื่อสัตย์ต่อเล่าปี่จนวาระสุดท้ายของชีวิต
ต่อมาผู้คนต่างยกย่องกวนอู เพราะชาวจีนยกย่องผู้มีความกตัญญูซื่อสัตย์ภักดี (ผมไม่ได้กล่าวถึงงักฮุย) จนมีการสร้างรูปเคารพ ภาพวาด เป็นตัวแทนของกวนอู และเป็นที่นิยมกันมากขึ้น จนถึงขั้นฮ่องเต้ในหลายราชวงศ์
แต่งตั้งกวนอูเป็นถึงเทพเจ้า และมีการสร้างศาลจำนวนมากในประเทศจีน เเละแพร่หลายไปทั่วโลกทุกที่ที่คนจีนไปถึง รวมทั้งในประเทศไทยก็มีมากเช่นกัน อย่างไรก็ดี กวนอูก็คือคนธรรมดาคนหนึ่ง ที่บันทึกประวัติศาสตร์
ก็ไม่ได้ระบุความซื่อสัตย์ไว้อย่างมากมายเท่าในวรรณกรรม เขามีรัก โลภ โกรธ หลง มัวเมา หยิ่งทะนง เหมือนคนทั่วไป แต่ผู้คนก็คุ้นเคยกับความซื่อสัตย์อย่างเต็มเปี่ยมของกวนอูในวรรณกรรมมากกว่า
เมื่อกวนอูถูกยกย่องในฐานะฮ่องเต้และเทพเจ้าที่สูงส่ง ทำให้คนที่ไม่รู้เรื่องราวเกี่ยวกับสามก๊กไม่รู้จักเขา รู้จักแต่เพียง “เทพเจ้ากวนอู” หรือ “เจ้าพ่อกวนอู” ในรูปแบบเทพเจ้าที่ไม่ใช่คนคน บางคนก็ไหว้ตาม ๆ กันมาตั้งเเต่
ปู่ย่าตายายพ่อเเม่ โดยไม่รู้ว่าเขาคือใคร รู้จักแต่เพียงว่าเขาคือ “เทพเจ้ากวนอู” เช่นเดียวกัน ทุกวันนี้ชาวไทยที่ได้ชื่อว่าชาวพุทธไหว้พระพุทธรูป อันเป็นตัวเเทนของพระพุทธเจ้า เเต่ไม่รู้จักว่าพระพุทธเจ้าคือใคร
พระพุทธเจ้าทรงทำอะไร วันสำคัญเเต่ละวันคือวันที่มีเหตุการณ์ใด ได้แต่ไหว้ตามกันมา แต่ไม่ยอมเปิดใจที่จะศึกษา เมื่อคนทั่วไปรู้จักเเละเข้าใจเเต่คำว่า “เทพเจ้ากวนอู” ซึ่งเเน่นอนในความคิดพวกเขาจะไม่คิดว่ากวนอูคือคน
หรือบุคคลในประวัติศาสตร์ เเต่เป็นเทพเจ้าที่มีความศักสิทธิ์ คงจะสามารถให้สิ่งที่พวกเขาขอได้ ดังนั้นจึงทำให้คนทรงหลายพวกอ้างใช้วิธีประทับทรงกวนอู หลอกลวงบนความเชื่อของคนอื่น จะด้วยต้องการทรัพย์สิน
เงินทองหรือความมีหน้ามีตา หรือความอยากให้คนมากราบไหว้ก็แล้วแต่ หรือพวกจิตสัมผัสที่อ้างว่าติดต่อสื่อสารกับกวนอูได้ก็ขอให้อย่าได้หลงเชื่อ มันเป็นธุรกิจทั้งนั้น ขอให้ใช้วิจารณญาณ ใช้เหตุผลตามคำสอนพุทธ
ให้มากถ้าพวกจิตสัมผัสบอกว่ากวนอูมาเข้าทรง หรือคุยกับกวนอูได้ ลองย้อนถามไปเลยครับว่า คุณพูดภาษาอะไรกับกวนอู เเล้วกวนอูพูดภาษาอะไรกับคุณผมชอบสามก๊ก ศึกษาสามก๊กด้านประวัติศาสตร์เเละวรรณคดีมาสิบกว่าปี
แต่ไม่เคยสอนหรือส่งเสริมให้คนรู้จักแต่ “เทพเจ้ากวนอู” แต่ผมจะพยายามให้รู้จักกวนอูในฐานะคนก่อนที่จะได้รับการยกย่องเป็นเทพเจ้า เพราะมันจะเป็นการเล่าเรื่องราวที่มาที่ไปให้เข้าใจอย่างถูกต้อง
(มิฉะนั้นคนที่ไม่รู้ก็คิดว่าในสามก๊กมีเทพเจ้ากวนอูด้วย คงจะสู้กันแบบปาฏิหาริย์เหมือนในไซอิ๋วแน่เลย กวนอูก็คือบุคคลหนึ่งในประวัติศาสตร์เท่านั้น คือปุถุชนคนธรรมดา เหมือนบุคคลในประวัติศาสตร์ทั่วไป
อย่างบ้านเรามีสมเด็จพระนเรศวร สมเด็จพระเจ้าตากสิน ฯลฯ ซึ่งต่อมาก็มีการสร้างรูปเคารพ สร้างศาลให้ผู้คนสักการะบูชาเช่นกัน ต่างกันเพียงของเราไม่ได้ยกย่องเป็น “เทพเจ้า” เท่านั้นเองที่ผมโพสต์ภาพของสะสมลงอัลบั้ม
ภาพในเฟซบุ๊กบ่อย ๆ เพราะชอบสามก๊ก และสะสมข้าวของเกี่ยวกับสามก๊กด้วย ขอชี้แจงประเด็นของสะสมที่เป็นตัว ๆ เช่น รูปปั้น รูปหล่อ โมเดล ที่มีเล่าปี่ กวนอู เตียวหุย ขงเบ้ง บางครั้งเวลาโพสต์แล้ว คนอื่นมอง
พวกภาพรูปปั้นรูปหล่อดูเหมือนพวกเทวรูปบูชา อยากบอกว่าไม่ใช่นะครับ มันเป็นเพียงสิ่งของที่ผมสะสมเพราะความงามทางศิลปะ ไม่ใช่ของศักดิ์สิทธิ์ โปรดอย่าเข้าใจผิดคำว่า “เทพเจ้ากวนอู” คือสิ่งที่คนกำหนดขึ้นเองเท่านั้น
สุดท้ายนี้ อยากบอกว่าโพสต์นี้ตั้งใจบอกที่มาของคำว่า “เทพเจ้ากวนอู” ให้คนไทยเข้าใจ แต่ไม่ได้บอกว่าห้ามไหว้นะครับ เมื่ออ่านโพสต์นี้เเล้ว เวลาไปศาลกวนอู หรือจะไหว้กวนอู จะได้รู้จักกวนอูให้มากขึ้นกว่าเเค่คำว่า
“เทพเจ้า” เท่าที่เคยรู้กันมา