คณะกรรมาธิการแม่นํ้าโขง (Mekong River Commission หรือ MRC) ออกแถลงการณ์เมื่อวันที่ 3 ก.ค. ที่ผ่านมา แสดงความกังวลใจเกี่ยวกับคุณภาพนํ้าของแม่นํ้ากก ซึ่งเป็นหนึ่งในแม่นํ้าสาขาของแม่นํ้าโขง ที่พบการปนเปื้อนสารหนูจากเหมืองแร่หายากหรือแรร์เอิร์ธ เมื่อหลายเดือนก่อนหน้า โดย MRC ได้เก็บตัวอย่างนํ้าจากแม่นํ้าโขงพบว่า 4 ใน 5 ตัวอย่างนํ้าโขง ปนเปื้อนสารหนูเกินมาตรฐานที่กำหนดไว้ที่ 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร
MRC ได้ดำเนินการเก็บตัวอย่างนํ้าจำนวน 5 จุดด้วยกันประกอบด้วย บริเวณพรมแดนเมียนมา-ลาวทั้งตอนบนและตอนล่างเหนือสามเหลี่ยมทองคำ พรมแดนไทย-ลาว 3 แห่ง บริเวณอำเภอเชียงแสน และอำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย และเมืองห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว สปป.ลาว
ขณะที่บริเวณเมืองหัวโขง (Houa Khong) ที่ติดกับพรมแดนลาว-จีน พื้นที่ต้นนํ้าของแม่นํ้าโขงตอนล่างและปลายนํ้าที่เมืองมรดกโลก “หลวงพระบาง” ที่ MRC ตรวจสอบ พบว่า ระดับสารหนูยังคงตํ่ากว่าค่ามาตรฐาน
ระดับสารหนูในแม่นํ้าโขงที่ MRC ตรวจพบมีปริมาณคงที่เช่นเดียวกับการประเมินของกรมควบคุมมลพิษของไทยในเดือน พ.ค. ที่ผ่านมา โดยมีระดับความเข้มข้นที่ 0.025 มิลลิกรัมต่อลิตรซึ่งเกินมาตรฐานการปนเปื้อน
จากบริเวณที่ตรวจพบตามแนวชายแดนทั้ง 3 ประเทศ บ่งชี้ว่า แม่นํ้าโขงได้รับการปนเปื้อนสารหนูในระดับ “ข้ามพรมแดน” แล้ว โดยปัญหาผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมนี้ทาง MRC ได้กำหนดให้เป็นปัญหาในระดับ “รุนแรงปานกลาง” พร้อมทั้งแจ้งเตือนประเทศที่อาจได้รับผลกระทบแล้ว
ฉะนั้น ทางสำนักงานเลขาธิการ MRC เห็นว่า จะต้องมีการจัดการประชุมและการประเมินสถานการณ์ของประเทศสมาชิก 3 ประเทศร่วมกันอย่างต่อเนื่อง พร้อมเดินหน้าร่วมมือกันจัดการปัญหาการแพร่กระจายของสารหนูในระยะยาวต่อไป
แม่นํ้ากก ถือเป็นแม่นํ้าสาขาของแม่นํ้าโขง ที่ไหลผ่านหลายอำเภอในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย ซึ่งกำลังเผชิญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นวงกว้างในห้วงระยะเวลาหลายเดือนที่ผ่านมา จากการทำเหมืองแร่แรร์เอิร์ธ ในบริเวณต้นแม่นํ้ากกในประเทศเมียนมา
ซึ่งเป็นพื้นที่ยึดครองของ กองกำลังสหรัฐว้า (United Wa State Army หรือ UWSA) ที่เป็นที่รู้จักในนาม “ว้าแดง” ที่หันมาทำเหมืองแรร์เอิร์ธ เพื่อสร้างความมั่งคั่งสำหรับการสถาปนารัฐว้าให้เข้มแข็ง ในช่วงเวลาที่แร่แรร์เอิร์ธเป็นที่ต้องการของชาติมหาอำนาจในการแข่งขันด้านเทคโนโลยี